Meer digitale vaardigheden voor vrijwilligers

Op 18 februari organiseerden we een online bijeenkomst i.s.m. Cybersoek en Leef en Leer! over de digitale vaardigheden van vrijwilligers, omdat we het afgelopen jaar hebben gemerkt dat veel vrijwilligers digitale vaardigheden missen om in contact te blijven met de organisatie of om hun vrijwilligerswerk (anders) te doen.

De opkomst was groot: bijna 40 begeleiders van vrijwilligers woonden deze bijeenkomst bij. Van de partij was een breed palet aan welzijnsorganisaties, cultuurinstellingen en natuurverenigingen. Doel van de bijeenkomst was tweeledig:

1. informatie delen over het huidige aanbod
2. het inventariseren van de behoefte in het veld

Polls

Uit een inventarisatie via polls bleek dat de vrijwilligers van de aanwezige organisaties het meeste moeite hebben met videobellen via Zoom, Teams of een ander platform (55%). Ook een behoorlijk aandeel beschikt niet over de nodige middelen, zoals een computer, smartphone of webcam (21%).

De reden dat vrijwilligers digitale vaardigheden nodig hebben is vooral om contact te houden met de coördinator en met elkaar (48%), maar ook om zelf activiteiten online te organiseren (21%) en contact te houden met deelnemers/cliënten/leerlingen (14%).

De belangrijkste vraag is eigenlijk: willen vrijwilligers wel digitaal vaardiger worden? Of is het meer een wens van de begeleider? Uit de poll bleek dat 60% antwoordde dat de motivatie wisselt. 27% zei dat de vrijwilligers zeker gemotiveerd zijn. Dit geeft wel aan dat het motiveren van vrijwilligers om digitaal vaardiger te worden aandacht nodig heeft.

Digitaal leren liefst fysiek

De moeilijkheid van het helpen van mensen bij het digitaal vaardiger worden, is dat dat het beste fysiek gaat. En dat kan nu bijna niet. Mensen die wel wat digitale vaardigheden bezitten, zijn te helpen via telefoon, een online training of met een handleiding via e-mail. Maar mensen die basisvaardigheden missen, hebben een fysieke uitleg nodig.

Leef en Leer!

Leef en Leer! is een platform voor Amsterdammers die aan de slag willen met taal, rekenen en de computer. Fouzia Louchahi – Ben Boussounna laat zien dat je via de website van Leef en Leer! een overzicht kan vinden van organisaties in de stad die cursussen geven en spreekuren houden. Je kunt filteren op bijvoorbeeld stadsdeel en niveau van de leerling. Op dit moment zijn de fysieke groepsbijeenkomsten niet mogelijk. Op Leef en Leer vind je ook tips om online te oefenen. Bekijk de website van Leef en Leer!

De OBA heeft ook een EHBO-spreekuur (eerste hulp bij online) voor vrijwilligers die één-op-één hulp nodig hebben.

Cybersoek

Cybersoek is een stedelijke organisatie die zich richt op het vergroten van digitale vaardigheden van alle Amsterdammers. Kim Erkens vertelt er meer over.

Cybersoek biedt gratis computerhulp, telefonisch of op afspraak. Bovendien bieden ze deze hulp in diverse talen. Daarnaast zijn er digitale spreekuren in Oost, Zuid en Zuidoost. Deze hulp is geschikt voor mensen met een specifiek probleem. Bijvoorbeeld als zij niet weten hoe ze een e-mail met bijlage moeten sturen of hoe ze Zoom moeten installeren op hun computer. Bekijk de website van Cybersoek.

Werken met Zoom

Omdat veel organisaties aangeven dat zij graag meer met Zoom willen doen, geven we hier een aantal links naar video’s en tutorials.

Video’s met uitleg over Zoom:

• Zoom: app op je smartphone
• Zoom deel 1: meedoen op je laptop of computer
• Zoom deel 2: audio en video

Links naar handleidingen over Zoom (pdf’s):

• Handleiding Zoom cursisten
• Online lesgeven Starten met Zoom 1
• Online lesgeven Starten met Zoom 2
• Online lesgeven Starten met Zoom 3

Voorstel aanbod voor vrijwilligers

Zodra de coronamaatregelen versoepeld zijn, kan Cybersoek de volgende fysieke activiteiten stedelijk bieden. Hiervoor moet nog financiering gevonden worden.

• Mini basiscursussen, op maat gemaakt op basis van de hulpvragen. Er komen meerdere thema’s aan bod gericht op de hulpvragen van de groep. (vijf deelnemers per groepje)
• Speciaal spreekuur voor vrijwilligers (één-op-één)
• Train de trainer: deze cursus is voor organisaties die digitale vaardigheden als programma willen aanbieden en dat willen professionaliseren. In deze training komen tips, trics, tools en de Cybersoekmethode aan bod.

Cybersoek kan ook aanbod op maat ontwikkelen voor een groep vrijwilligers van een organisatie. Dit gaat op offertebasis.

Brainstorm

Na de presentaties van deze twee organisaties, gingen de deelnemers in groepjes uit een om verder te praten over de behoefte van vrijwilligers, de begeleiders en in hoeverre het aanbod van Cybersoek en Leef en Leer! hierop aansluit. Hier kwamen de volgende punten uit naar voren:

Wat zien de begeleiders bij de vrijwilligers:

• Er sprake is van schaamte bij vrijwilligers
• Men geeft niet altijd de werkelijke reden van afwezigheid aan, juist uit schaamte.
• Het zelfvertrouwen van vrijwilligers neemt af
• Vrijwilligers hebben soms oude apparatuur
• Vrijwilligers geven niet snel aan dat ze digitaal onvoldoende vaardig zijn
• Er is soms paniek
• Vrijwilligers raken in paniek van computers/digitale handelingen
• Vrij basale kennis ontbreekt soms: een email doorsturen, een bijlage openen, iets in Word typen en opslaan.
• Het heeft vaak ook met taal te maken: dan snappen ze woorden als ‘klikken’ en ‘bijvoegen’ niet.
• Of het heeft te maken met leeftijd
• Niet iedereen wil digitaal vaardig worden, er is angst, bang dat je iets fout doet
• Probleem van digitaal niet vaardig zijn is niet alleen in tijden van corona actueel, komt nu wel meer aan het licht.

Rol van de vrijwilligersbegeleider:

• Het is een extra taak om vrijwilligers hierbij te helpen
• Het vraagt kennis om zaken uit te kunnen leggen zoals: inloggen en gebruik van Zoom / Teams
• Je kunt niet meekijken op het scherm van je vrijwilliger, dat maakt helpen lastig
• Bij een online bijeenkomst kost het tijd voordat iedereen is ingelogd
• Vrijwilligers haken af doordat ze digitaal niet vaardig zijn
• Gebrek aan apparatuur is een probleem
• Er is specifieke kennis nodig om mensen te kunnen helpen
• Er is ook veel geduld nodig
• Maar de begeleiders hebben de afgelopen tijd ook onwijs veel voor elkaar gekregen. Zoals zelf laptops verzameld om aan vrijwilligers te geven.
• Contact houden via telefoon kost veel tijd
• Op afstand helpen is heel moeilijk.

Wensen:

• Apparatuur
• Helpdesk
• Zowel 1-op-1 hulp als in uitleg groepjes
• Meer digitaal vaardige vrijwilligers
• Mini-cursus op verschillende vaardigheden, bv Zoom of Teams
• Hulpmiddelen om op afstand te helpen (Team Viewer lastig om bij vrijwilliger te installeren)
• Training voor begeleiders

Uit deze inventarisatie blijkt een grote diversiteit aan hulpvragen en verschillende niveaus van digitale (on)vaardigheid. Het aanbod voor vrijwilligers zal daarom breed moeten zijn en deels op maat verzorgd moeten worden. Het onderwerp angst, schaamte en weerstand is ook belangrijk om mee te nemen in het ontwikkelen van nieuw aanbod. Verder valt het op dat de begeleiders er een extra taak bij hebben, en dat zij daar ook ondersteuning in kunnen gebruiken.

Zodra er nieuw aanbod is op het gebied van digitaal vaardig worden, dan houden we je via deze website op de hoogte!